Posle Prvog svetskog rata, agrarnu reformu, kojom bi se ukinuli feudalni i polufeudalni odnosi u poljoprivredi i pravednije raspodelila zemlja, najavio je regent Aleksandar u proklamaciji od 6. januara 1919. godine: „Ja želim da se odmah pristupi pravednom rešenju agrarnog pitanja i da se ukinu kmetstva i veliki zemljišni posedi. U oba slučaja zemlja će se podeliti među siromašne zemljoradnike, sa pravičnom naknadom dosadašnjim vlasnicima njenim“. Sa regentovom proklamacijom Vlada Kraljevine SHS je 27. februara 1919. godine objavila prethodne odredbe za pripremu agrarne reforme kojima su raskinuti kmetovske — čivčijski odnosi u Bosni, Hercegovini, Staroj Srbiji i Makedoniji, a u Dalmaciji kolonatski odnosi. Pored ukidanja feudalnog poseda, propisana je eksproporijacija velikih poseda od preko 57,5 hektara. Predviđeno je da se ti posedi podele državljanima Kraljevine SHS koji se bave obrađivanjem zemlje, a zemlje uopšte nemaju, ili je nemaju u dovoljnoj meri. Agrarnom reformom se želelo ujednačiti poljoprivredni sklop novoujedinjenih pokrajina sa pretkumanovskom Srbijom, koje jedina nije imala feudalne posede na svojoj teritoriji. Agrarnu reformu pratila je kolonizacija, tj naseljavanje dobrovoljaca i siromašnih građana i zanatlija koji nisu imali svoje zemlje. Kolonizacijom srpskog stanovništva ojačavao se granični pojas u Banatu, Bačkoj, Staroj Srbiji i Makedoniji. Kolonisti su dobijali 5 hektara obradive zemlje, koja je pripadala starešini porodice. Kolonisti su bili oslobođeni plaćanja poreza na tri godine, kao i plaćana građe iz državnih šuma i plaćanja provoza državnom železnicom. Domorodac je imao ista prava kao i kolonista tj. naseljenik, s tim što im je odbijano ono što već imaju.
No comments:
Post a Comment